Trafik kazası geçirdikten sonra Araç Değer Kaybı Tazminatı hakkınızı biliyor musunuz? Aracınız kaza sonrası tamir edilse bile, ikinci el piyasasındaki değeri ciddi oranda düşebilmektedir. Aslında bu durum, tamamen yasal olarak tazmin edilebilen bir haktır. Kaza tarihinden ise itibaren sadece 2 yıl içinde başvurmanız gerekmektedir.
Kaza geçiren araçlar, mükemmel şekilde tamir edilse bile piyasa değerlerinden kaybederler. Araç Değer Kaybı Tazminatı, tam olarak bu kayıp için talep edilen bir haktır. Ancak önce bu kavramı daha yakından tanıyalım.
Araç değer kaybı, kaza sonrası onarılan bir aracın değerindeki düşüşü ifade eder. Yargıtay'ın tanımına göre; değer kaybı zararı, aracın kaza anındaki değeriyle hasarı giderildikten sonraki değeri arasındaki farktır. Başka bir deyişle, aracınız kaza öncesi bir milyon Türk Lirası değerinde iken, kazadan sonra tamamen onarılmış halde dokuz yüz bin Türk Lirası değerinde oluyorsa, aradaki yüz bin Türk Lirası fark araç değer kaybını oluşturur.
Kazaya karışan bir araç, ne kadar kusursuz onarılmış olsa da hasar kaydı nedeniyle ikinci el piyasasında değer kaybına uğrar. Bu durum, alıcıların TRAMER kayıtlarında görünen geçmiş hasarı risk olarak değerlendirmesinden kaynaklanır. Aynı modelde iki araç arasında, kaza geçirmiş olan genellikle daha düşük fiyata satılmakta ya da alıcı tarafından tercih edilmemektedir.
Aracınızda değer kaybının oluşabilmesi için bir trafik kazasının meydana gelmesi ve aracınızın hasar görmesi şarttır. Ancak her türlü hasar, değer kaybı tazminatı almanız için yeterli değildir.
Değer kaybı tazminatı alabilmenizin en temel şartı, kazada %100 kusurlu olmamanızdır. Eğer kazada tam kusurlu iseniz, araç değer kaybı tazminatı talep etme hakkınız bulunmamaktadır. Bununla birlikte, kısmen kusurlu olduğunuz durumlarda, kusursuz olduğunuz oran kadar değer kaybı tazminatı alabilirsiniz.
Değer kaybı tazminatına hak kazanabilmek için dikkat edilmesi gereken diğer hususlar şunlardır:
Dolayısıyla, her kazada araç değer kaybı nasıl alınır sorusuna olumlu cevap verilememektedir. Benzer şekilde, cam, radyo/teyp, lastik, hava yastığı, jant ve elektronik aksam hasarları değer kaybı teminatı kapsamı dışında kalmaktadır.
Sonuç olarak, aracınızda değer kaybı oluştuğunu düşünüyorsanız, bu koşulları sağlayıp sağlamadığınızı kontrol etmeniz ve hak kaybına uğramamak için bir an önce başvuruda bulunmanız gerekmektedir.
Kazadan hemen sonra Araç Değer Kaybı Tazminatı sürecini başlatmak için hızlı davranmalısınız. Öncelikle, araçlar henüz yerinden oynatılmadan kazanın dört yönden fotoğraflarını çekmelisiniz. Bu adım, kusur oranlarının belirlenmesinde kritik önem taşır ve ileride karşı tarafla yaşanabilecek anlaşmazlıkları önler.
Belgeleri topladıktan sonra, kazada kusurlu olan tarafın zorunlu trafik sigortasına başvurmalısınız. Sigorta şirketi yasal olarak başvurunuzu aldıktan sonra 15 gün içinde yanıt vermek zorundadır. Ancak sigorta şirketleri genellikle eksik evrak gibi bahanelerle bu süreci uzatabilmekte veya ödemeyi reddedebilmektedir. Böyle durumlarda Sigorta Tahkim Komisyonu'na başvurabilirsiniz.
Başvuru için hazırlamanız gereken belgeler şunlardır:
Araç değer kaybı almak için, sigorta şirketine başvuru sırasında kaza öncesi ve sonrası araç değerini gösteren ekspertiz raporu sunmanız gerekir. Anlaşmazlık durumunda Sigorta Tahkim Komisyonu devreye girer ve yaklaşık 6-7 ayda sonuçlanır. Süreçte deneyimli bir avukatla çalışmak, tazminatın eksiksiz alınmasına yardımcı olabilmektedir.
Araç değer kaybı tazminatı almak için süreç, 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 97. maddesi gereği, kazaya sebep olan tarafın sigorta şirketine yazılı başvuruyla başlar. Bu başvuruya; değer kaybı talep dilekçesi, trafik kazası tespit tutanağı ve IBAN bilgileri mutlaka eklenmelidir. Gerekli görülmesi hâlinde eksper raporu, ruhsat fotokopisi, hasar fotoğrafları ve kimlik belgeleri de talep edilmektedir. Eğer hasar 185.000 TL’yi aşıyorsa, gerçek kişiler için nüfus cüzdanı ve meslek bilgisi; tüzel kişiler için ticaret sicil gazetesi, imza sirküleri ve faaliyet belgesi gibi ek evraklar istenebilmektedir.
Sigorta şirketi başvurudan sonra 15 gün içinde yanıt vermek zorundadır. Cevap verilmemesi veya teklifin yetersiz olması hâlinde üç yola başvurabilirsiniz: Sigorta Tahkim Komisyonu’na gitmek, dava açmak ya da doğrudan icra takibi başlatmak. Genellikle en pratik ve hızlı çözüm tahkim başvurusudur. Tahkim süreci, başvuru formunun eksiksiz doldurulmasıyla başlar, bağımsız hakemler atanır ve 4 ay içinde sonuçlanır. Komisyon kararı ilam niteliğindedir ve doğrudan icraya konulabilmektedir. Sürecin sağlıklı ilerlemesi için belgelerin eksiksiz hazırlanması ve yasal sürelerin kaçırılmaması büyük önem taşır.
Araç değer kaybı tazminatı, belirli bir formül üzerinden hesaplanır. Öncelikle aracın kaza öncesi rayiç piyasa değeri belirlenmektedir. Bu değerin %1.9’u baz alınarak "baz değer kaybı" hesaplanır. Ardından bu tutar, hasarın boyutuna göre belirlenen katsayı (0.25 ile 0.90 arasında değişir) ve aracın kilometresine göre belirlenen kullanılmışlık katsayısı (0.10 ile 0.90 arası) ile çarpılarak toplam değer kaybı bulunmaktadır. Örneğin, değeri 100.000 TL olan ve 10.000 km’de büyük hasarlı bir araç için değer kaybı yaklaşık 15.390 TL olur.
Hesaplamada ayrıca aracın yaşı, kilometresi, hasarın türü (örneğin şasi ya da marşpiyel gibi yapısal parçalar) ve hasar oranı gibi etkenler de dikkate alınır. Yeni, düşük kilometreli ve büyük hasarlı araçlarda değer kaybı daha yüksek olmaktadır. Yaşlı, yüksek kilometreli araçlarda tazminat daha düşük çıkabilmektedir. Bu hesaplama online araçlarla yapılabilse de, daha sağlıklı sonuç için eksper veya bilirkişi desteği önerilmektedir.
Araç Değer Kaybı Tazminatı sürecinde birçok zorlukla karşılaşmak mümkündür. Öncelikle sigorta şirketlerinin tazminat taleplerine karşı temkinli yaklaşımları en sık rastlanan sorunların başında gelir. Şirketler genellikle talebinizi düşük bir miktarla karşılamaya çalışır veya çeşitli bahanelerle reddederler.
Sigorta şirketleri, Araç Değer Kaybı Tazminatı taleplerini genellikle kendilerine başvurulduğunda bile hemen kabul etmezler. Aksine, çoğu zaman ödeme yapmaktan kaçınmak için çeşitli bahaneler öne sürerler. Sigorta şirketi yasal olarak başvurunuzu aldıktan sonra 15 gün içinde yanıt vermekle yükümlüdür. Ancak, genellikle eksik evrak gibi bahanelerle süreci uzatmaya çalışır veya talep ettiğiniz tazminatın gerçek meblağından çok daha azını teklif eder.
Böyle bir durumda izlenebilecek üç temel yol vardır;
Ancak hangi yolu seçerseniz seçin, bu adımlardan önce sigorta şirketine başvuruda bulunmanız zorunludur.
Tahkim süreci ortalama altı-yedi ayda sonuçlanmaktadır. Dosya hakeme ulaştıktan sonra da dört ay içinde karar verilmesi zorunludur. Kararın kesinleşmesiyle birlikte tazminat doğrudan icra edilebilmektedir. Bu süreçte tecrübeli bir avukattan destek almak, sigorta şirketlerinin düşük tekliflerini aşmak ve en yüksek tazminat miktarını almak açısından büyük avantaj sağlar. Tahkim başvurusunda formun eksiksiz doldurulması ve gerekli başvuru ücretinin yatırılması da sürecin sağlıklı ilerlemesi için önemlidir.
