Geçici İş Göremezlik Ödeneği Nedir, Nasıl Hesaplanır? sorusu, hastalık veya kaza sonrası çalışamadığımız dönemlerde hepimiz için önemli hale gelir. Hastalık, iş kazası, meslek hastalığı ya da analık gibi durumlarda geçici olarak iş yapamaz hale geldiğimizde yaşayacağımız gelir kaybını önlemek için SGK tarafından sunulan bu hizmet, tedavi ve iyileşme sürecimizde bize destek oluyor.
Bu süreçte, çalışan kişi yüzde yüz güç kaybına uğramış sayılmaktadır. Adli Tıp Kurumu raporlarında da geçici iş göremezlik süresi içinde kişinin beden gücü kayıp oranı %100 kabul edilmektedir. Geçici İş Göremezlik Ödeneği almaya hak kazanabilmek için son bir yıl içinde en az 90 gün prim yatırmış olma şartı aranmaktadır. Bu yazımızda, işgöremezlik ödemesi hesaplanma yöntemini ve nasıl başvuru yapacağınızı detaylı olarak anlatacağız.
Geçici iş göremezlik, sigortalı kişinin hastalık, iş kazası, meslek hastalığı veya analık durumları nedeniyle geçici olarak çalışamaz hale gelmesidir. Bu dönemde kişi, tedavi ve iyileşme sürecini tamamlayıncaya kadar işini yapamaz.
Geçici iş göremezlik kapsamında olanlar şu şekilde sıralanmaktadır. 4/a (SSK) kapsamındaki sigortalılar, aday çırak ve çıraklar, meslek eğitimi gören öğrenciler, cezaevinde çalışanlar ve ev hizmetlerinde 10 gün ve üzeri çalışanlar. Ayrıca 4/b (Bağ-Kur) sigortalıları da belirli şartlar altında bu ödenekten yararlanmaktadır.
Geçici iş göremezlik ödemesi için öncelikle Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından yetkilendirilen bir hekimden alınmaktadır. Ayrıca sağlık kurulundan da iş göremezlik raporu sağlanmaktadır. Bu rapor sonrasında işveren, sigortalının istirahat süresince çalışmadığını SGK’ya elektronik, manuel ya da Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi üzerinden bildirmelidir. 4/a sigortalıları için işveren bildirimi şartı aranmazken, 4/b sigortalılarının e-Devlet üzerinden çalışmadıklarını beyan etmesi zorunludur. Ayrıca, genel sağlık sigortası dahil tüm prim borçlarının ödenmiş olması da ödenek için gerekmektedir.
SGK rapor bildirimi, alındıktan sonra ödeme en geç 15 gün içinde hesaplanarak MOSİP sistemine kaydedilmektedir. İş göremezlik ödemeleri genellikle her ayın 8-14’ü arasında yapılmaktadır. Bu nedenle telefon numaranızın SGK kayıtlarında güncel olması önemlidir. Ödeme yatırıldığında SMS ile bilgilendirilirsiniz. Ayrıca, ödemenizin durumunu e-Devlet üzerinden “İş Göremezlik Ödemesi Sorgulama” ekranından takip edebilirsiniz.
Geçici İş Göremezlik Ödeneği için öncelikle günlük kazancın hesaplanması gerekir. Bu hesaplama, son 3 aylık prime esas kazanç toplamının son 3 aylık prim gün sayısına bölünmesi ile bulunmaktadır. Buna göre ortaya çıkan miktar, tedavi şekline göre farklı oranlarda ödenmektedir.
Yatarak tedavi görüyorsanız günlük kazancınızın yarısı karşılanmaktadır. Ayakta tedavi alıyorsanız günlük kazancınızın üçte ikisi kadar ödeme alırsınız. Ayrıca son 3 aya ait prim ve ikramiyeler de hesaplamaya dahil edilmektedir. SGK'dan iş göremezlik ödemesi alabilmeniz için raporlu olduğunuz gün sayısının iki günden fazla olması gerekiyor. İlk iki gün için ödeme yapılmayarak, sadece 3. günden itibaren ödeme başlamaktadır.
Sonuç olarak, Geçici İş Göremezlik Ödeneği önemli bir ekonomik destek sağlıyor. Bu süreçte dikkat edilmesi gereken nokta, rapor sürecinizin doğru şekilde bildirilmesi ve takip edilmesidir. Özellikle 4/a kapsamındaki çalışanlar için işveren bildirimi şartı aranmamaktadır. Öte yandan 4/b kapsamındaki sigortalılar istirahat süresince çalışmadıklarını e-Devlet üzerinden beyan etmelidir. Ayrıca ödemelerin durumunu e-Devlet üzerinden düzenli olarak kontrol etmeniz faydalı olacaktır.
Ödeneğin hesaplanması, son 3 aylık prime esas kazancın son 3 aylık prim gün sayısına bölünmesiyle elde edilen günlük kazanç üzerinden yapılmaktadır. Yatarak tedavilerde günlük kazancın yarısı, ayakta tedavilerde ise üçte ikisi ödenmektedir.
Geçici iş göremezlik ödeneği için raporun 2 günden fazla olması gerekmektedir. İlk iki gün için ödeme yapılmayarak, ödeme 3. günden itibaren başlamaktadır.
SGK, rapor bildirimini aldıktan sonra genellikle 15 gün içinde ödemeyi hesaplar ve PTT aracılığıyla öder. Ödemeler genellikle her ayın 8-14 tarihleri arasında yapılmaktadır.
4/a (SSK) kapsamındaki sigortalılar için son bir yıl içinde en az 90 gün prim yatırılmış olması gerekmektedir. 4/b (Bağ-Kur) sigortalıları için ise prim borcu olmaması gerekmektedir. Ayrıca istirahat süresince çalışmadıklarını e-Devlet üzerinden beyan etmeleri şarttır.
Evet, geçici iş göremezlik ödeneği hesaplaması brüt maaş üzerinden yapılmaktadır. Hesaplamada son 3 aya ait toplam brüt ücret, raporlu olunan gün sayısı ve son 3 aylık prim ödeme gün sayısı dikkate alınır.
