Dava dilekçesi, hak ihlali olan veya ihlal tehdidi altında bulunan kişilerin haklarını korumak için mahkemeye sundukları yazılı bir belgedir. Hukuk sistemimizin temel taşı olarak nitelendirilen bu belge, hukuksal yoldan korunma istemini içermektedir. Uygun şekilde hazırlanmazsa mahkeme tarafından işleme alınmamaktadır. Mükemmel bir dava dilekçesi hazırlama yargısal faaliyetlerin yaklaşık %90'ına karşılık gelmektedir.
Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 119. maddesinde ayrıntılı olarak düzenlenen dava dilekçesi örneği ve içeriği, davacının iddialarını ve taleplerini açıkça ortaya koymalıdır. Ayrıca, dilekçe göze hitap edecek şekilde düzenlenmelidir. Bu nedenle, doğru hazırlanan bir dilekçe, davanın seyrini önemli ölçüde etkilemektedir. Bu yazımızda, sizlere dava dilekçesi nedir sorusunun cevaplarını sunacağız.
Hukuk sistemimizde Dava Dilekçesi, hak ihlali olan veya ihlal tehdidi altında bulunan bir kimsenin, bir kişi veya kuruma karşı açtığı dava için düzenlediği yazılı belgedir. Bu belge, davacının iddialarını ve taleplerini içermektedir. Mahkemeye sunulma amacıyla hazırlanmaktadır. 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'na göre dava dilekçesinde bulunması gereken bazı zorunlu unsurlar mevcuttur.
Esasen dilekçenin niteliği gereği herhangi bir dilekçede, talebin yöneltildiği makamın, talep konusunun ve talepte bulunanın belirli olması gerekir. Ancak, yargılama faaliyetini başlatan bir taraf usûl işlemi olarak dava dilekçesi, yargılamanın kendine has özelliklerinden dolayı, bu temel unsurlar dışında da ayrıca bazı unsurları içermektedir.
Hayatımızda çeşitli hukuki sorunlar ve anlaşmazlıklarla karşılaşılmaktadır. Bu durumlarda hak ihlali olabilmektedir. Aynı zamanda alacak tahsili gerçekleştirilememektedir. Bunun sonucunda, Dava Dilekçesi yazmak ve mahkemeye başvurmak önemli bir seçenek haline gelir.
Dava Dilekçesi, yasal haklarımızı koruma altına almak veya haklarımızın ihlal edilmesini önlemek amacıyla başvurduğumuz hukuki sürecin başlangıcıdır. Anayasamızın 36. maddesi herkese dava açma hakkı tanımaktadır. Dolayısıyla, avukat olsun ya da olmasın herkes Dava Dilekçesi hazırlayarak hak arayışında bulunabilmektedir. Dilekçe ile dava başlatılmakta ya da itiraz dilekçeleri ile verilen kararlara üst mahkemelerde itiraz edilmektedir. Bu nedenle, mahkemeye sunulan dilekçelerin eksiksiz, açık ve net şekilde yazılması şarttır.
6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 119. maddesi, Dava Dilekçesi hazırlarken dikkat edilmesi gereken zorunlu unsurları ayrıntılı şekilde düzenlemiştir. Bu düzenlemeye göre, etkili bir dilekçe hazırlamanın ilk adımı, tüm gerekli bilgileri eksiksiz şekilde içermesidir.
Davacının iddiasının dayanağı olan bütün vakıaların sıra numarası altında açık özetleri olmalıdır. İddia edilen her bir vakıanın hangi delillerle ispat edileceği belirtilmelidir. Dayanılan hukuki sebepler de dilekçede bulunmalıdır. Talep sonucunun açık bir şekilde belirtilmesi ve dilekçenin davacı veya temsilcisi tarafından imzalanması zorunludur. Dava dilekçesi örneği incelendiğinde, bu unsurların tamamının mevcut olmasıyla dava usulüne uygun olarak açılmaktadır. Eksiklik durumunda ise hâkim tarafından bir haftalık kesin süre verilmekte ve süre içinde tamamlanmazsa dava açılmamış sayılmaktadır.
Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nda, Dava Dilekçesinde eksiklik bulunması durumunda izlenecek yol açıkça belirtilmiştir. HMK madde 119/2 uyarınca, dilekçede davacı ve davalının ad-soyad-adresleri, davacının TC kimlik numarası, temsilci bilgileri, talep sonucu ve imza gibi unsurların eksik olması halinde, hâkim davacıya eksikliği tamamlaması için bir haftalık kesin süre verir. Bu süre içinde eksiklikler giderilmezse davanın açılmamış sayılmasına karar verilmektedir.
"Davanın açılmamış sayılması" kararı önemli sonuçlar doğurur. Öncelikle, dava açılmasıyla kesildiği düşünülen zamanaşımı veya hak düşürücü süreler hiç kesilmemiş kabul edilmektedir. Ayrıca, dava için ödenmiş harçlar iade edilmemektedir. Mahkemenin adı, davanın konusu, vakıaların özeti, deliller ve hukuki sebepler gibi diğer unsurlarda eksiklik bulunması durumunda ise davanın açılmamış sayılmasına karar verilemez. Bu eksiklikler ispat yükü üzerinde olumsuz etki doğurabilmektedir. Yargılama sırasında giderilmeye çalışılmaktadır.
Dava dilekçesi, hak ihlali durumunda mahkemeye sunulan yazılı bir belgedir. Yargılama sürecini başlatır, iddiaları ve talepleri içerir. Doğru hazırlanması, davanın seyrini önemli ölçüde etkilemektedir.
Dava dilekçesinde mahkemenin adı, tarafların bilgileri, davanın konusu, iddia edilen vakıalar, deliller, hukuki sebepler ve talep sonucu yer almalıdır. Ayrıca dilekçe, davacı veya temsilcisi tarafından imzalanmalıdır.
Dava dilekçesi mahkemeye verildikten sonra, mahkeme bu dilekçeyi davalıya tebliğ eder. Davalı, cevap dilekçesi vermek için iki haftalık süreye sahiptir. Ardından duruşma süreci başlar.
Dava dilekçesinde eksiklik tespit edilirse, hâkim davacıya bir haftalık kesin süre verir. Bu süre içinde eksiklikler giderilmezse, dava açılmamış sayılmaktadır. Bazı eksiklikler davanın açılmamış sayılmasına neden olmazken, ispat yükünü olumsuz etkilemektedir.
Dava dilekçesi hazırlarken, kanunda belirtilen zorunlu unsurların eksiksiz oması gerekmektedir. İddialar açık ve anlaşılır şekilde ifade edilmedilir. Delillerin doğru şekilde sunulması ve talep sonucunun net olarak belirtilmesine dikkat edilmelidir. Gerektiğinde bir avukattan yardım alınması önerilir.
