Ekspertiz Raporu türleri hakkında bilgi sahibi olmak, önemli alım kararları verirken bizi dolandırılma tehlikesinden korur. 2019 yılından itibaren araba alım satımlarında ekspertiz raporu zorunlu hale geldi. Bu sayede ikinci el araç alımlarında güvenliği artırdı. Bu tür raporlar, kişilerin veya kurumların talepleri doğrultusunda mal varlıklarının uzmanlar tarafından incelenmesi sonucu oluşturulan değerlendirme belgeleridir.
Fransızca kökenli bir terim olan ekspertiz, uzman değerlendirmesi anlamına gelir. Alanında yetkin kişilerce yapılan inceleme sürecini ifade eder. Aslında, bir varlığın teknik veya maddi durumunu resmi olarak belirleme işlemidir. Örneğin, kaza sonrası bir aracın hasar maliyeti veya bir evin gerçek değeri ekspertiz sayesinde tespit edilmektedir.
Ekspertiz ne demek sorusunun cevabı, bir işin ehli olan kişilerin yaptığı değerlendirme ve incelemedir. Bu uzmanlar, belirli bir alanda derin bilgi ve deneyime sahip olup, eksper unvanıyla anılırlar. Bu işlem, Türkiye'de özellikle üç önemli sektörde karşımıza çıkar: otomotiv, gayrimenkul ve sigortacılık.
Ekspertiz Raporu türleri ile ilgili farklı sektörlerde çeşitli değerlendirmeler yapılırken, bu raporların önemi tartışılmazdır. Özellikle araçta gizli hasarları tespit etmek, gayrimenkulde fazla ödemeyi önlemek veya sigorta süreçlerinde tazminatın adil hesaplanmasını sağlamak açısından kritik role sahiptir.
Uzmanlar tarafından hazırlanan Ekspertiz Raporu türleri temel olarak üç ana başlıkta toplanır. Bunları ayrıntılı olarak incelemek, alım satım süreçlerinde doğru kararlar vermemize yardımcı olur.
İkinci el araç alım satımında büyük önem taşır. Bu raporda aracın boya durumu, motor gücü, süspansiyon sistemi, fren kalitesi ve yanal kayma testi gibi birçok teknik değerlendirme yer alır. Özellikle 2019 yılından bu yana 8 yaş ve 160 bin kilometrenin altındaki araçlar için bu rapor zorunlu hale getirilmiştir.
Bir gayrimenkulün gerçek değerinin belirlenmesinde kullanılmaktadır. Bu belgede konutun arsa değeri, yapı özellikleri, konumu ve benzer evlerin fiyatları gibi bilgiler bulunmaktadır. Özellikle konut kredisi başvurularında bankalar tarafından talep edilen bu rapor, alıcı ve satıcı arasında şeffaflık sağlar.
Poliçe kapsamındaki bir hasar durumunda, hasarın nedenini, niteliğini ve miktarını belirlemek için yapılan inceleme sürecidir. Bu rapor, sigorta şirketlerinin tazminat ödemelerinde adil bir değerlendirme yapmalarını sağlar.
Ekspertiz Raporu türleri için hazırlık ve süreç, rapor türüne göre önemli farklılıklar gösterir. Bu farkları bilmek, süreci hızlandırır ve beklentilerinizi gerçekçi tutmanıza yardımcı olur.
Oto ekspertiz sürecinde araç, önce kabul ve ilk incelemeye alınmaktadır. Daha sonra motor, elektronik sistemler, boya/kaporta, lastikler ve iç donanım detaylı olarak kontrol edilmektedir. Bu inceleme genellikle 45 dakika ile 1 saat arasında tamamlanır. Ekspertiz raporu da çoğunlukla aynı gün içinde hazırlanır. Dikkat edilmesi gereken önemli nokta, 2020 yılından itibaren oto ekspertiz raporlarının satıştan en fazla 3 gün önce alınması gerektiğidir.
Gayrimenkul ekspertizi ise daha uzun sürer. Bu süreç, genellikle 4-7 iş günü içerisinde tamamlanır. Eksper, gayrimenkulün konumu, yapı özellikleri, malzeme kalitesi ve benzer faktörleri değerlendirir. Başvuru için kimlik fotokopisi, ikametgâh belgesi ve gelir belgesi gibi evraklar gereklidir.
Sigorta ekspertiz süreci, hasarın bildirilmesiyle başlar. Sigortalı, hasarı öğrendiği tarihten itibaren 5 iş günü içinde bildirimde bulunmalıdır. Eksper atanmasının ardından inceleme yapılmakta ve rapor hazırlanmaktadır. Ödeme süreci genellikle 7-15 iş günü içerisinde tamamlanır. Hasar türüne göre yangın için itfaiye raporu, su baskını için tesisatçı raporu gibi belgeler talep edilebilmektedir.
Sonuç olarak, Ekspertiz Raporu türleri hakkında bilgi sahibi olmak, önemli yatırımlarımızı korumak için oldukça önemlidir. Her rapor türünün kendine özgü süreci ve gereklilikleri bulunmaktadır. Bu nedenle alım satım işlemlerinden önce ilgili ekspertiz sürecini anlamak büyük avantaj sağlar.
Araç, ev veya sigortalı mallarınız için ekspertiz yaptırmadan önce, yukarıda belirttiğimiz gerekli belgeleri hazırlamanız ve süreçleri bilmeniz, işlemlerinizi hızlandıracaktır. Ayrıca, ekspertiz raporunu güvenilir ve yetkili kurumlardan almanız çok önemlidir. Nihayetinde, doğru ve detaylı bir ekspertiz raporu, hem alıcı hem satıcı için şeffaflık sağlar. İleride oluşabilecek anlaşmazlıkları önler. Bu bilgiler ışığında, herhangi bir önemli alım kararı vermeden önce mutlaka ilgili ekspertiz raporunu talep etmeyi unutmayın.
Ekspertiz raporu alma süresi, rapor türüne göre değişiklik gösterir. Oto ekspertizi genellikle aynı gün içinde tamamlanırken, gayrimenkul ekspertizi 4-7 iş günü sürebilir. Sigorta ekspertiz süreci ise hasar bildiriminden sonra genellikle 7-15 iş günü içinde tamamlanır.
2019 yılından itibaren, 8 yaş ve 160 bin kilometrenin altındaki ikinci el araçların satışında oto ekspertiz raporu zorunlu hale getirilmiştir. Ayrıca, konut kredisi başvurularında bankalar tarafından gayrimenkul ekspertiz raporu talep edilmektedir.
Başlıca ekspertiz raporu türleri şunlardır: Oto ekspertiz raporu, konut/gayrimenkul ekspertiz raporu ve sigorta ekspertiz raporu. Her biri farklı alanlarda ve amaçlarla kullanılır.
Ekspertiz raporu, alım-satım işlemlerinde şeffaflık sağlar, gizli hasarları ortaya çıkarır ve adil değerlendirme yapılmasına yardımcı olur. Özellikle araç ve gayrimenkul alımlarında maddi kayıpları önler, sigorta işlemlerinde ise tazminatın doğru hesaplanmasını sağlar.
