Trafik kazası sonrası Araç Sigortası Tazminat haklarınızı biliyor musunuz? Araç Sigortası Tazminat çeşitleri hakkında bilgi sahibi olmak, haklarınızı korumak için büyük önem taşır. Bu yazımızda, sizlere tüm araç sigortası tazminat türlerini ve araç dışı tazminatları detaylı bir şekilde anlatacağız.
Maddi hasarlı trafik kazalarında, araçta ve diğer mallarda oluşan zararlar için çeşitli tazminat türleri bulunmaktadır. Bu tazminatlar, kazada zarar gören tarafın maddi kayıplarını telafi etmeyi amaçlar.
Trafik kazası sonucunda hasarlanan aracın tamir ve parça değişim giderlerini kapsayan tazminattır. Sigorta şirketleri, hasara uğrayan araçlar için tazminat ödemek yerine, aracın anlaşmalı bir serviste onarılmasını ve tazminatın onarımı gerçekleştiren servise yapılmasını tercih edebilmektedirler. Ancak araç sahibi, aracını dilediği serviste tamir ettirebilmektedir. Bu durumda sigorta şirketi, anlaşmalı servisteki onarım maliyetine göre ödeme yapabilmektedir. Bununla birlikte, onarım sırasında orijinal parça yerine eşdeğer parça kullanılabilmektedir. Bu durumda, aradaki fiyat farkı "maddi hasar farkı tazminatı" olarak talep edilebilmektedir.
Kaza geçiren bir aracın, en iyi şekilde tamir edilebilmektedir. Araç değer kaybı, ikinci el piyasasındaki değerinde meydana gelen düşüşün karşılanmasını amaçlayan tazminattır. Bir araç kaza yaptığında, tramer kaydına işlenen bu durum, aracın piyasa değerini düşürmektedir. Araç değer kaybı hesaplanırken aracın yaşı, kilometresi, hasarın boyutu, markası ve modeli gibi faktörler göz önünde bulundurulmaktadır. Değer kaybı tazminatı, kazadaki kusur oranınıza göre karşı tarafın trafik sigortasından talep edilebilmektedir. Yüzde 50 kusurlu bile olsanız, araç değer kaybı için başvuruda bulunabilirsiniz.
Bir aracın kaza sonucu onarım masraflarının, aracın piyasa değerini aşması durumunda "pert" (tam hasar) kararı verilmektedir. Pert olan araç için sigorta şirketi, aracın kaza tarihindeki rayiç değerini ödemekle yükümlüdür. Ancak uygulamada sigorta şirketleri genellikle aracın gerçek değerinin altında ödeme yapmaya çalışabilmektedir. Bu durumda, aradaki fark için "pert farkı tazminatı" talep edilebilmektedir. Aracın hurda değeri de hesaplamalarda dikkate alınır. Pert işlemi için araç hasarının değerin en az %70'i oranında olması gerekir.
Aracınızın tamir sürecinde kullanamadığınız günler için ikame araç bedeli talep edebilirsiniz. Bu tazminat, genellikle "aracın günlük kira bedeli × onarımda kaldığı gün sayısı" formülüyle hesaplanır. Önemli olan nokta, ikame araç tazminatının sigorta şirketlerinden değil, kazada kusurlu olan araç sahibi veya sürücüsünden talep edilmesidir. Ticari araçlar için ise "kazanç kaybı tazminatı" söz konusu olabilmektedir. Bu tazminat, aracın tamir sürecinde çalıştırılamaması nedeniyle oluşan maddi kaybı kapsar. Hesaplamalarda da zorunlu giderler düşülerek belirlenir. Ticari kazanç kaybı tazminatı da karşı tarafın kusurunun bulunduğu oranda talep edilebilmektedir.
Araç sigortası tazminatları dışında, trafik kazası sonucunda bedeni zarara uğrayan kişiler için de tazminat türleri çeşitlilik gösterir. Bu tazminatlar, kazazedenin tedavi sürecinden başlayarak kalıcı sakatlık durumuna kadar geniş bir alanı kapsar.
Trafik kazalarında yaralanan kişilerin tedavi giderleri, kazazedenin sosyal güvencesi olup olmadığına bakılmaksızın Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanmaktadır. Bu giderler sadece hastane masraflarıyla sınırlı değildir.
Bununla birlikte, belgelendirilemeyen tedavi giderleri (yol, yemek, refakatçi ücreti gibi) sigorta şirketi ile araç işleteni ve sürücüsünün sorumluluğundadır.
Kaza sonucu kişinin belirli bir süre çalışamaz hale gelmesi durumunda talep edilebilen bir tazminat türüdür. Bu tazminat, kişinin kaza nedeniyle işini yapamadığı süre boyunca uğradığı gelir kaybını telafi etmeyi amaçlar. Yalnızca çalışanlar değil, ev hanımları da yaptıkları işlerin maddi değeri olduğu kabul edilerek bu tazminattan yararlanabilmektedir. Ancak devlet memurları geçici iş göremez kaldığı süre için maaşını aynen almaya devam etmektedir. Bu sebeple, bu tazminata hak kazanamamaktadır.
Sürekli iş göremezlik tazminatı, kaza sonucunda kişinin beden veya ruh sağlığının kalıcı şekilde zarar görmesi nedeniyle çalışma gücünün kısmen ya da tamamen kaybolması durumunda söz konusu olur. Bu tazminat, mağdurun ekonomik hayatındaki uzun vadeli kayıpları ve yaşam kalitesindeki düşüşü telafi etmeyi amaçlar. Sürekli iş göremezlik tazminatına hak kazanabilmek için, tedavi sonrasında hastane sağlık kurulu raporu alınması ve %10'un üzerinde kalıcı iş gücü kayıplarının belgelenmesi gerekmektedir. Ayrıca Yargıtay'ın ortak görüşüne göre, "beden gücü eksilen kişinin kazançlarında bir azalma olmasa bile, sakatlığı oranında harcayacağı fazla çabanın tazminat olarak ödenmesi gerekir".
Bakıcı giderleri, trafik kazası ardından bedensel zarar görenlerin tedavisinden itibaren maluliyet raporu alınana kadarki süreçte ortaya çıkan masraflardır. Bu giderler de tedavi giderleri kapsamında değerlendirilmektedir. Hem geçici hem de kalıcı bakıcı giderleri talep edilebilmektedir. Geçici bakıcı giderleri, kişinin geçirdiği kaza sonucu geçici süreli bakıma muhtaç olması durumunda söz konusudur. Daimi bakıcı giderleri ise ağır sakatlık durumlarında talep edilebilmektedir. Bakıcı giderlerinin hesaplanmasında asgari brüt ücret esas alınmaktadır.
Ölümlü trafik kazaları, mağdur yakınları için hem duygusal hem de maddi açıdan ağır sonuçlar doğurur. Bu gibi trajik durumlarda, yakınların talep edebileceği farklı Araç Sigortası Tazminat çeşitleri bulunmaktadır.
Destekten yoksun kalma tazminatı, trafik kazasında hayatını kaybeden kişinin sağlığında maddi ve manevi desteğini alan yakınlarının uğradığı zararın karşılanmasını amaçlayan bir tazminat türüdür. Bu tazminat, ölenin hayat boyu desteğinden mahrum kalan kişilerin açtığı bir maddi tazminat davası şeklindedir.
Öncelikle bilinmelidir ki, bu tazminat türünü talep edebilecek kişiler arasında ölenin eşi, çocukları, anne-babası, kardeşleri, nişanlısı veya hayattayken destek verdiği herhangi bir kişi yer alabilmektedir. Önemli olan, hayattayken ölen kişiden destek alındığının ispatlanabilmesidir. Bununla birlikte, destek alan kişinin maddi durumunun iyi olması, destekten yoksun kalma tazminatı talep etmeye engel değildir.
Destekten yoksun kalma tazminatı hesaplanırken ölenin yaşı, mesleği, gelir durumu, kusur oranı ve destek miktarı gibi birçok faktör dikkate alınır. Ayrıca destek alan kişinin yaşı, medeni hali, eğitim durumu ve ekonomik bağımsızlığı da hesaplamada rol oynar.
Trafik kazası sonucu vefat eden kişinin cenaze ve defin giderleri, tazminat kapsamında talep edilebilmektedir. Bu giderler arasında cenazenin taşınması, yıkanması, kefenlenmesi, defin işlemleri ve mezarlık ücreti gibi masraflar yer alır.
Cenaze ve defin giderlerinin tazmin edilebilmesi için bu masrafların ölen kişinin dini, sosyal ve ekonomik durumuna uygun olması gerekmektedir. Genellikle masrafların fatura gibi belgelerle ispatlanması beklenmektedir. Ancak Yargıtay kararlarına göre her zaman belgelendirme zorunluluğu bulunmamaktadır. Belgelendirme yapılamadığı durumlarda mahkeme, mahalli örf ve adetlere göre uygun bir miktar belirleyebilmektedir.
Ayrıca, ölümün hemen gerçekleşmediği durumlarda, vefat öncesi tedavi giderleri de tazminat kapsamında değerlendirilmektedir. Cenaze masraflarının kamu hizmeti kapsamında ücretsiz karşılanması halinde ise bu giderler için tazminat talep edilememektedir.
Araç kazalarında maddi kayıpların ötesinde, mağdurların ve yakınlarının yaşadığı acı, elem ve üzüntüler için de tazminat talep etme hakkı bulunmaktadır. Manevi tazminat, kişinin ruhsal ve duygusal bütünlüğünde meydana gelen eksilmenin giderilmesi veya hafifletilmesi amacıyla ödenen bir tazminat türüdür.
Trafik kazasında yaralanan kişiler doğrudan manevi tazminat talep edebilmektedir. Türk Borçlar Kanunu’nun 56. maddesine göre, ağır bedensel zarar veya ölüm halinde, kazazedenin yakınları olan anne, baba, eş, çocuklar ve bazı durumlarda kardeşler de bu haktan yararlanabilmektedir.
Manevi tazminat, genellikle sigorta teminatı kapsamında değildir. Bu nedenle talepler araç sürücüsü, sahibi veya işletene yöneltilmektedir. Ancak poliçede "manevi zararlar" için ek teminat varsa, sigorta şirketi belirli bir limite kadar ödeme yapabilmektedir. İMM sigortası da bu tür zararları kapsayabilmektedir.
Tazminat miktarı, kazanın şekli, kusur oranı ve tarafların sosyal durumu gibi faktörlere göre belirlenir. Hafif yaralanmalarda dahi manevi tazminat talep edilebilmektedir. Zamanaşımı süresi genelde 2 yıldır, ancak olay ceza gerektiriyorsa ceza zamanaşımı süresi uygulanır. Manevi tazminatın amacı, yaşanan acıyı hafifletmek olup, zenginleşme aracı değildir.
Sonuç olarak, araç sigortası tazminat çeşitlerini bilerek ve anlayarak, kaza sonrası süreçleri daha etkili bir şekilde yönetebilirsiniz. Hak kayıplarına da uğramadan tazminatınızı alabilirsiniz. Trafik kazalarında tazminat talep etmek karmaşık bir süreç olabilmektedir. Ancak doğru bilgi ve destek ile bu zorlu süreci başarıyla atlatmak mümkündür.
Araç sigortası tazminatı, trafik kazası sonucu oluşan bedeni zararlar, araç ve mal hasarları, ölümlü kazalar ve manevi zararlar için talep edilebilmektedir. Kişisel yaralanmalar, tedavi giderleri, iş göremezlik durumları, araç onarım masrafları ve değer kaybı gibi durumlar tazminat kapsamındadır.
Evet, tazminat talepleri için süre sınırı vardır. Kişisel yaralanma tazminat talepleri için 8 yıl, ölümlü kazalarda ise 15 yıl zamanaşımı süresi bulunmaktadır. Manevi tazminat davaları için ise genellikle 2 yıllık bir süre söz konusudur.
Bu tazminat, kaza geçiren bir aracın ikinci el piyasasındaki değerinde meydana gelen düşüşün karşılanmasını amaçlar. Hesaplamada aracın yaşı, kilometresi, hasarın boyutu, markası ve modeli gibi faktörler dikkate alınır. Bu tazminat, kazadaki kusur oranınıza göre karşı tarafın trafik sigortasından talep edilebilmektedir.
Ölümlü kazalarda yakınlar, destekten yoksun kalma tazminatı ve cenaze ve defin giderleri için tazminat talep edebilirler. Ayrıca, manevi tazminat da talep edilebilmektedir. Destekten yoksun kalma tazminatı, ölenin hayattayken maddi ve manevi desteğini alan yakınlarının uğradığı zararı karşılamayı amaçlar.
Manevi tazminat, trafik kazasında yaralanan, acı çeken veya uzuv kaybı yaşayan kişilere ödenmektedir. Ayrıca, ağır bedensel zarar veya ölüm halinde, zarar görenin veya ölenin yakınları (eş, çocuklar, anne-baba ve bazı durumlarda kardeşler) da manevi tazminat talep edebilmektedir. Tazminat miktarı, kazanın oluş şekli, tarafların kusur durumu ve sosyo-ekonomik durumları göz önünde bulundurularak belirlenmektedir.
