Pert farkı tazminatı, trafik kazası sonucunda aracınızın hasar görmesi durumunda karşılaşabileceğiniz önemli kavramlardan biridir. Bu tazminat türü, sigorta şirketinin kaza sonrası tamiri ekonomik olmayan (pert olan) araç için ödediği miktar ile aracın gerçek piyasa değeri (rayiç bedeli) arasındaki farkı ifade eder.
Pert farkı tazminatı, trafik kazası sonrası pert (tam hasarlı) sayılan aracın sigorta şirketi tarafından eksik rayiç bedelle değerlendirilmesi durumunda talep edilebilecek tazminat türüdür. Sigorta şirketleri, aracın onarımının ekonomik olmadığına karar verdiğinde, poliçe teminatı kapsamında aracın rayiç bedelini ödemekle yükümlüdür. Ancak bu bedel çoğu zaman piyasa değerinin altında belirlenmektedir. Aracın gerçek rayiç değeri ile sigorta şirketinin ödediği tutar arasındaki fark, "pert farkı tazminatı" olarak sigortadan talep edilebilmektedir.
Örneğin; rayiç değeri 1 milyon TL olan bir araç için sigorta şirketi 800 bin TL ödeme yapmaktadır. Bu sebeple, aradaki 200 bin TL fark için pert farkı tazminatı hakkı doğmaktadır. Bu farkın tespiti için aracın markası, modeli, yılı, kilometresi, hasar geçmişi gibi unsurlar dikkate alınarak benzer araçlarla kıyaslama yapılmaktadır. Yargıtay kararlarına göre, aracın hasar bedeli rayiç bedelin %50’sini aşıyorsa pert sayılmaktadır. Bu kapsamda sigorta şirketinin ödeme yükümlülüğü başlamaktadır. Ancak sigorta şirketleri bu farkı kendiliğinden ödememektedir. Bu nedenle hak kaybı yaşanmaması adına hukuki destek alınması önerilmektedir.
Araç sahipleri için kazadan sonra karşılaşılabilecek en ciddi durumlardan biri, aracın pert olarak değerlendirilmesidir. Pert kaydı, aracın hasarının ekonomik onarımı mümkün olmayacak seviyede olması durumunda düzenlenmektedir. Bu genellikle aracın rayiç değerinin %70 ve üzeri oranda kaybedilmesiyle ortaya çıkmaktadır. Her ne kadar “pert” terimi sigorta mevzuatında resmi bir kavram değildir. Ancak, halk arasında ve uygulamada sıkça kullanılmaktadır. Bu değerlendirme, eksper raporlarıyla belirlenmektedir. Aracın tamiri ile yenisinin alınmasının benzer maliyette olması bu sürecin temelini oluşturmaktadır.
Pert kayıtlı araçlar genellikle ikiye ayrılmaktadır:
Bir araç kazaya uğradığında, pert farkı tazminatı alabilmek için öncelikle aracın pert olarak değerlendirilmesi gerekir. Peki, hangi durumlar bir aracın pert sayılmasına neden olur? Bu sorunun cevabı hem sigorta şirketleri hem de mahkemeler için büyük önem taşır.
Bir aracın pert olarak değerlendirilmesinde temel kriter, aracın hasar oranıdır. Birçok sigorta şirketi, hasar oranı aracın rayiç değerinin %70 veya üzerinde olduğunda aracı pert olarak kabul eder. Bununla birlikte, Yargıtay içtihatlarına göre hasar bedeli aracın piyasa değerinin %50'sinden fazlasını aşıyorsa, onarım ekonomik olarak kabul edilmez ve araç pert sayılır. Bu durum, İstanbul Araç Pert Farkı Tazminatı davalarında sıkça karşımıza çıkar.
Aracın pert sayılmasına neden olan başlıca durumlar şunlardır:
Pert süreci teknik ve ekonomik değerlendirmeleri içeren kapsamlı bir işlemdir. Öncelikle aracın kaza tarihindeki rayiç bedeli; yaşı, kilometresi, markası, modeli ve genel durumu dikkate alınarak belirlenmektedir. Ardından onarım maliyetleri hesaplanmaktadır. Bu maliyet, rayiç bedelin %50-70’ini aşıyorsa veya ona yaklaşıyorsa, araç pert yani tam hasarlı kabul edilmektedir. Bu değerlendirme sigorta eksperleri tarafından yapılmaktadır. Sonuç olarak, rayiç bedel ile sigorta ödemesi arasındaki fark üzerinden pert farkı tazminatı talebine zemin oluşturmaktadır.
Aracınız pert olarak değerlendirildiğinde, pert farkı tazminatı hesaplaması kritik önem taşımaktadır. Hesaplama süreci, sigorta şirketinin ödediği tazminat ile aracın gerçek piyasa değeri arasındaki farkın tespit edilmesine dayanmaktadır.
Pert farkı tazminatı hesaplamasında temel formül şu şekildedir:
Aracın Rayiç Bedeli - Hurda/Enkaz Değeri = Bakiye Pert Bedeli.
Öncelikle aracın kaza anındaki piyasa değeri (rayiç bedel) belirlenmektedir. Ardından aracın hurda veya enkaz değeri tespit edilmektedir. Bu iki değer arasındaki fark, sigorta şirketinin size ödemesi gereken tazminat miktarını oluşturmaktadır.
Somut bir örnekle açıklamak gerekirse: Aracın rayiç bedeli altı yüz bin Türk Lirası, hurda değeri yüz elli bin Türk Lirası ise, bakiye pert bedeli dört yüz elli bin Türk Lirası olarak hesaplanmaktadır. Bu durumda sigorta şirketi dört yüz elli bin Türk Lirasını araç sahibine öder. Bununla birlikte, eğer sigorta şirketi bu miktardan daha az ödeme yaparsa, aradaki fark için pert farkı tazminatı talep etme hakkı doğmaktadır.
Araç Rayiç Bedel Tazminatı hesaplanmasında şu adımlar izlenmektedir:
Aracın rayiç değerinin tespiti için ikili bir araştırma yapılmaktadır.
Kazaya uğramış aracın yaşı, kilometresi, markası, modeli ve hasar geçmişi gibi özellikleri incelenmektedir.
Benzer özelliklere sahip araçların piyasa değerleri araştırılmaktadır. Bu piyasa araştırması, İzmir Araç Pert Farkı Tazminatı, Bursa Araç Pert Farkı Tazminatı ve Eskişehir Araç Pert Farkı Tazminatı davalarında da büyük önem taşımaktadır.
Pert olan araçlarda sigorta şirketi, aracın rayiç bedelini belirleyip ödeme yaparken genellikle piyasa değerinin altında bir değerlendirme yapmaktadır. Bu da araç sahibinin pert farkı tazminatı talep etme hakkını doğurmaktadır. Bu tazminat, aracın kaza öncesi piyasa değeri ile sigorta şirketinin ödediği tutar arasındaki farktan oluşmaktadır. Doğru hesaplanabilmesi için eksper raporu ile desteklenmelidir. Sigorta şirketinin eksik ödeme yaptığı durumlarda, bağımsız ekspertiz ve uzman bir avukat desteğiyle hakkın tam olarak alınması sağlanabilmektedir.
Sigorta şirketinden pert farkı tazminatı alabilmek için karşılanması gereken belirli şartlar vardır. Öncelikle, aracınızın kazadan önce pert kaydının bulunmaması gerekmektedir. Bu şart, tazminat talebinin geçerliliği için olmazsa olmaz bir koşuldur.
Pert farkı tazminatı talep etmek için dikkat edilmesi gereken önemli bir husus, zamanaşımı süresidir. Kazanın ve tazminatın sorumlusunun öğrenilmesinin ardından iki yıl içinde tazminat davası açılmalıdır. Bu süre içinde davanın açılmaması durumunda hak kaybı yaşanacaktır. Ayrıca, sorumlu bulunamaz ve kaza tarihinden itibaren on yıl geçmiş ise dava zamanaşımına uğramaktadır.
Tazminat sürecinde ilk adım, kaza gerçekleştikten sonra aracın perte çıkmasıyla birlikte karşı tarafın sigorta şirketinden aracın pert olmadan önceki piyasa rayiç bedeli dikkate alınarak pert tazminatı talep edilmesidir. Dolayısıyla, poliçenizdeki limitin bu ödemeyi karşılayacak düzeyde olup olmadığını kontrol etmeniz büyük önem taşımaktadır.
Araç Rayiç Bedel Tazminatı dosyası oluşturup sigorta şirketine başvurduktan sonra sigorta şirketi on beş gün içerisinde ödemeyi gerçekleştirirse ödemenizi alabilirsiniz. Ancak genellikle sigorta şirketi ile ödeme konusunda uyuşmazlık yaşanması halinde Sigorta Tahkim Komisyonu'na gidileceğinden sürecin uzaması ihtimal dahilindedir.
Tazminat alabilmenin en önemli şartlarından biri de şunlardır:
Yapılacak işlemler uzmanlık gerektiren hukuki işlemlerdir. Bu sebeple, hak kaybına uğramamak adına bir avukattan hukuki danışmanlık almanız faydalı olacaktır. Avukatınız, hak ettiğiniz tazminat çeşit ve miktarlarını profesyonel bir şekilde tespit etmektedir. Bu sebeple, sigorta şirketinden hukuki süreç sonunda hak ettiğiniz şekilde daha fazla tazminatı almanızı sağlayabilecektir.
Aracınızın pert olması durumunda pert farkı tazminatı almak için izlemeniz gereken belirli adımlar vardır. Bu süreci doğru yönetmek, hak kaybı yaşamamak açısından son derece önemlidir.
Pert farkı tazminatı alma süreci, kaza tespit tutanağının düzenlenmesiyle başlamaktadır. Bu tutanak kaza meydana geldiğinde, olay yerinde polis veya jandarma tarafından düzenlenmektedir. Kazanın oluş şekli, tarafların kusur oranları ve kaza detaylarını içermektedir. Ardından aracınızın hasar durumu belirlenmekte ve pert olduğuna dair rapor hazırlanmaktadır. Bu rapor, tazminat talebinizin temelini oluşturmaktadır.
Sigorta şirketi, pert olan aracınızın piyasa değerini belirleyerek size tazminat teklifinde bulunmaktadır. Bu değer genellikle aracın ikinci el piyasasındaki değeri üzerinden hesaplanmaktadır. Ancak sigorta şirketlerinin belirlediği bu değer, çoğu zaman aracınızın gerçek piyasa değerinin altında kalabilmektedir. Bu durumda şu adımları izlemelisiniz:
Eğer sigorta şirketi teklifinizi reddeder veya düşük bir tazminat teklifi yaparsa, bu durumda Sigorta Tahkim Komisyonu'na başvurabilirsiniz. Tahkim sürecinde, sigorta şirketine başvurduğunuzu, ödemenin yapıldığını ancak yapılan ödemenin piyasa rayiç bedelin altında kalmasından dolayı zararınızın tam olarak giderilmediğini belirten bir dilekçe sunmanız gerekmektedir.
Sigorta Tahkim Yargılama sürecinde tahkim dosyası oluşturulmalıdır. Dilekçe ile dosya hakeme tevzi edilmesinden itibaren dört ay, dosyanın itirazı üzerine (on beş bin Türk Lirasından fazla ise itirazı kabil), dosyanın hakem aşamasına gelmesinden sonra ise iki ay içinde karar verilmesi zorunluluğu kanun gereğidir. Dolayısıyla ortalama altı veya yedi ay içinde dosya sonuçlandırılmaktadır.
Sigorta şirketleri, yasal yükümlülükleri gereği pert olan araçların rayiç bedelini ödemek zorundadır. Ancak, uygulamada genellikle bu bedelin altında ödeme yaparak sorumluluktan kaçınmaya çalışmaktadırlar. Özellikle kasko poliçesi bulunan araçlarda sigorta şirketi tarafından eksik ödeme yapılması sıkça karşılaşılan bir durumdur. Bu nedenle, pert farkı tazminatı taleplerinde sigorta şirketleri ile yaşanan uyuşmazlıklar, araç sahiplerini çoğunlukla hukuki yollarla haklarını aramaya yönlendirmektedir.
Tazminat sürecinde, kusur oranı büyük önem taşımaktadır. Çünkü tazminat miktarı kusurla orantılı olarak belirlenmektedir. Her iki aracın da sigortasının bulunması durumunda, araç sahibinin muhatabı doğrudan sigorta şirketi olmaktadır. Ancak, sigorta şirketi ödeme yapmazsa ya da yetersiz bir bedel teklif ederse, bu fark kusurlu taraftan ya da onun sigorta şirketinden talep edilebilmektedir. Aracın sürücüsü ile ruhsat sahibi farklı kişilerse, her ikisi de müteselsilen sorumlu tutulabilmektedir.
Pert farkı tazminatı talebi, tahkim komisyonu veya Asliye Ticaret Mahkemesi aracılığıyla ileri sürülebilmektedir. Sigorta şirketlerinin düşük bedeller teklif etmesi halinde, rayiç bedelin bağımsız eksper ya da bilirkişi tarafından raporlanması büyük önem taşımaktadır. Bu tür belgeler, mahkemeye sunulduğunda mağdur tarafın tazminat hakkını güvence altına almaktadır. Bu da sürecin lehine sonuçlanmasını sağlamaktadır.
Özellikle kaza sonrası sigorta şirketiyle yaşanacak anlaşmazlıklarda, uzman bir avukattan destek almak, sürecin hem daha hızlı hem de daha adil şekilde sonuçlanması açısından büyük önem taşımaktadır.
Tazminat miktarının doğru şekilde belirlenmesi için mahkemeler genellikle bilirkişi ataması yapmaktadır. Düzenlenen bu rapor, kararın temelini oluşturmaktadır. Ancak bu teknik ve hukuki süreçlerin yönetimi profesyonellik gerektirmektedir. Sigorta Tahkim Komisyonu gibi kurumlar, mahkeme kararı niteliğinde bağlayıcı kararlar verse de, eksik ya da hatalı belgeler nedeniyle hak kaybı yaşanabilmektedir. Bu nedenle tahkim başvurularının da avukat aracılığıyla yapılması, maddi ve hukuki kayıpların önüne geçmektedir.
Ülkemizde birçok kişi tazminat hakları konusunda yeterince bilgi sahibi olmadığından dolayı, hak ettiği meblağın çok altında anlaşmalar yapmak zorunda kalmaktadır. Özellikle sigorta simsarlarına yetki verilmesi, araç sahibinin önemli miktarda tazminattan feragat etmesiyle sonuçlanabilmektedir. Oysa alanında uzman bir avukat desteğiyle, rayiç bedelin doğru tespiti ve eksik ödemelerin telafisi mümkün olmaktadır. Bu nedenle, pert tazminatı taleplerinde sürece başlamadan önce uzman desteği almak, en doğru adım olacaktır.
Pert total tazminatı, aracın onarım bedelinin ekonomik olarak mantıklı olmadığı durumlarda sigorta şirketi tarafından ödenen tazminat türüdür. Bu tazminat, kaza yapan aracın tamiri için gereken tutarın ekonomik olarak rayiç bedeline yakın olduğu veya rayiç bedeli aştığı durumlarda sigorta şirketi tarafından sigortalıya ödenmektedir. Bununla birlikte, pert total tazminatı genellikle kasko poliçesinde yer verilen limit ile sınırlıdır.
Pert farkı tazminatı öncelikle sigorta şirketinden talep edilmektedir. Eğer yeterli ödeme yapılmazsa, Sigorta Tahkim Komisyonu'na başvurabilir veya dava yolunu tercih edebilirsiniz. Ayrıca, kazaya neden olan ve kusurlu bulunan taraftan da bu farkı talep etmek mümkündür.
Hayır, bir araç için pert kaydı konulmuşsa, Araç Rayiç Bedel Tazminatı zaten aracın değerini karşılamaya yöneliktir. Bu sebeple, araç sahibinin buna ek olarak değer kaybı tazminatı talep etmesi mümkün değildir. Değer kaybı tazminatı, aracın onarımı sonrası geçerli olan bir tazminat türüdür. Bu sebeple, Pert olarak kabul edilen araçlar trafikten tamamen çekildiği için değer kaybı tazminatının konusu olamaz.
Pert farkı tazminatı davası, aracın pert olmasına sebebiyet veren kazada kusurlu olan taraflara karşı açılabilmektedir. Bu taraflar; Kasko şirketi (aracın kasko poliçesi varsa), kazaya sebep olan sürücü, kazaya sebep olan aracın sahibi, karşı tarafın sigorta şirketidir. Davacı dilerse birden fazla kişiyi de davalı olarak gösterebilmektedir.
